11-Sep-2018

Relatie als antwoord op levensvragen

In zijn boek “Love’s Executioner” noemt de Amerikaanse psychiater Irvin Yalom vier existentiële gegevenheden waarop vrijwel alle problemen van de cliënten uit zijn langdurige praktijk zijn terug te voeren. 

• Onze onvermijdelijke sterfelijkheid;
• Onze fundamentele eenzaamheid;
• Dat het maken van keuzes andere mogelijkheden uitsluit;
• De afwezigheid van een duidelijke zin of betekenis van het leven.

Het mooie is dat het huwelijk, of elke andere vorm van een langdurig emotioneel commitment tussen twee mensen,  op al deze vier gegevenheden een antwoord geeft. Het is dan ook niet verwonderlijk dat mensen die een relatie hebben gemiddeld genomen gezonder zijn en langer leven. Het zijn alleen geen pasklare antwoorden. Het is meer zo dat een relatie (vaak juist door de confrontatie) een stimulerende context biedt om onze antwoorden te verdiepen.

Sterfelijkheid

Als er uit een verbintenis tussen man en vrouw kinderen geboren worden, dan is er in deze kinderen iets van ons wat ook na onze dood verder leeft. Dat geldt overigens helaas ook voor problemen in onze karakterstructuur, die vaak van generatie op generatie worden overgedragen. 

Van de andere kant ben ik er van overtuigd dat alles wat ik nu nog aan problemen oplos, ook aan mijn kinderen ten goede komt. Dat motiveert me extra om aan mezelf te werken.

Eenzaamheid

Als we een levenspartner vinden, dan lijkt zeker in eerste instantie, het eenzaamheidsprobleem heel bevredigend te zijn opgelost, maar de wijze waarop veel paren binnen hun relatie vorm geven aan hun intense verlangen naar verbinding leidt veelal tot versmelting.  Versmelting lijkt heel fijn, zeker op momenten van seksuele extase, maar op de lange duur in het dagelijks leven leidt het tot leegte, sleur, beklemming, het uitdoven van seksualiteit en soms uiteindelijk ook tot overspel. Als je helemaal met je partner versmolten bent, dan beperkt dat je bewegingsvrijheid enorm en dan is het alsof je “ik” verdampt. Dan is er niets meer om een relatie mee te hebben. Je kunt je dan nog eenzamer voelen dan wanneer je alleen bent, omdat je ook jezelf bent kwijtgeraakt.

Het lijkt er vaak op dat er dan maar twee opties zijn: de sleur accepteren of de relatie beëindigen. Dat laatste biedt vaak maar tijdelijk soulaas, want de kans is groot dat een nieuwe relatie weer volgens hetzelfde patroon gaat verlopen. Maar er is een derde mogelijkheid: de impasse zien als een uitdaging tot groei. 

Die groei is te bereiken door te werken aan een “ik” dat los staat van de relatie en dat nieuwe ik dan als fris bloed in je relatie in te brengen, hetgeen niet alleen leidt tot het opfrissen van je relatie maar ook tot verdieping.

Kiezen

Het aangaan van een vaste relatie is een keuze. Als we accepteren dat een keuze per definitie het afsluiten van andere mogelijkheden is, is er niets aan de hand. Maar als we toch op twee gedachten blijven hinken: “Geef ik niet te veel vrijheid op?”, “Zou er niet een nog betere partner rondlopen?” dan geeft dat aanleiding tot een eindeloze reeks van onverkwikkelijkheden.

Hoe ondubbelzinniger je achter je keuze staat deste groter is de kans op een rijke, voldoening schenkende relatie. 

Zingeving

Dat jij belangrijk bent voor je partner geeft betekenis aan je leven, en dat je partner belangrijk is voor jou geeft betekenis aan zijn leven. Een relatie kan een soort deal zijn: “Als ik nu voor jou de allerbelangrijkste mens in de wereld ben, en jij de allerbelangrijkste voor mij, dan hebben we allebei bestaansrecht.” Dat klinkt toch alsof er ergens iets niet klopt. Alsof twee mensen die vastzitten in een moeras zeggen “Als ik jou uit het moeras trek, en jij gelijktijdig mij, dan zijn we allebei verlost”. 

Onder dit chapiter vallen ook de combinaties van complementaire persoonlijkheids-structuren zoals de narcist met de dweepzieke bewonderaar; de verzorger met de hulpeloze; de heerser met degene die geen verantwoordelijkheid wil nemen. Bij zulk soort relaties denken de partners in de verliefdheid-fase de hoofdprijs uit de loterij te hebben gewonnen, maar na verloop van tijd gaat het knellen. De partners gaan zich irriteren aan dat wat ze eerst zo aantrekkelijk in de ander vonden. Ze kunnen elkaar jarenlang kwellen, maar ze houden elkaar vaak ook in hun respectievelijke rollen gevangen, omdat groei van de ander bij hen de angst oproept dat ze dan niet meer nodig zijn, dat ze dan hun bestaansrecht verliezen.

De diepere zin die aan dergelijke relaties kan worden ontleend, is dat ze de partners uitdagen te groeien door hun gevoel van eigenwaarde onafhankelijk te maken van de relatie. Dat lijkt heel bedreigend, en dat is het ook. Als maar één van de twee partners die groeistap maakt, betekent dat veelal het eind van de relatie. Het gebeurt echter niet zelden, dat de andere partner eieren voor zijn geld kiest en ook in beweging komt, hetgeen dan tot een wezenlijk verdieping van de relatie leidt.

Breng dit blog onder de aandacht van een vriend

reactie van --- 12-Sep-2018 09:21
----------------------------------------------------------------
Dat heb je weer mooi op een rij gezet en treffend verwoord, Jeroen!

reactie van Pierre van Eijl --- 17-Sep-2018 21:28
----------------------------------------------------------------
Hallo Jeroen, wat een zielige psychiater citeer je. Iemand die blijkbaar alleen de materiële wereld als echt ziet en verder is er niets. Dus iemand voor wie ziel, geest en liefde niet bestaan! Ik zou van een psychiater toch iets meer verwachten. Ik werk al meer dan dertig jaar als aura-reader en heb bij vele, vele mensen een blik mogen werpen op hun niet-materiële essentie. Terug komend op de vier punten van die mister Yalom, heb ik de volgende commentaren: Sterfelijkheid? Zeker ons lichaam is eindig maar onze ziel niet die gaat door na de dood. Fundamentele eenzaamheid? In het dagelijks leven kunnen we ons eenzaam voelen. Ten diepste zijn we als mens met anderen verbonden en dat is voelbaar! Dat het maken van keuzes andere uitsluit? Dat zal zeker voorkomen, maar bij moeilijke situatieskeuzes blijken er in een aantal gevallen nieuwe creatieve oplossingenkeuzes te zijn. Dat vereist soms dat je op een dieper niveau bij jezelf nagaat wat je écht wilt. De afwezigheidheid van een zin of betekenis van het leven? Dit vind ik de meeste trieste uitspraak van die man. Hoe bewuster je leeft en afgaat of wat werkelijk essentieel voor je is, hoe meer de zin van je leven je duidelijk wordt. Iedere minuut en alles in je leven heeft dan zin.

reactie van Jeroen --- 17-Sep-2018 21:42
----------------------------------------------------------------
Dit is een reactie op het bericht van Pierre van Eijl. Het is heel fijn dat jij voor jezelf een antwoord hebt op de grote levensvragen. Ik heb echter niet geschreven dat Yalom degene is die met die vragen worstelt, maar dat hij tot de conclusie is gekomen dat de problemen van zijn cliënten op die levensvragen te herleiden zijn. Een psychiater heeft niet de taak zijn eigen antwoord op levensvragen op te dringen (waartoe veel godsdiensten en goeroes zich geroepen voelen) maar hij helpt zijn cliënten naar het zoeken van hun eigen antwoord op die vragen en dat vind ik minstens zo waardevol.

reactie van Pierre van Eijl --- 18-Sep-2018 22:45
----------------------------------------------------------------
Sorry als ik in mijn mail wat te kritisch geweest ben, maar ik schrok van de ‘gegevenheden’ die mister Yalom noemt. Ik voel meer voor de diepere zin van relaties en überhaupt het leven waar je het in je blog over hebt. En nog wat, ik heb niks met goeroes.

Geef een reactie

* verplicht veld